--- Początek pliku FAQ/Beginning of the Polish version of the FAQ file.
FAQ: Halina Poświatowska (Poswiatowska) Translation Project
Marka Ługowskiego (Lugowski) w rec.arts.poems, Usenet,
od 24 października, 1990 do dziś -- 2007.
Wyrażam zgodę na odtwarzanie tego FAQu w całości. Ten plik:
http://mareklug.freeshell.org/HalinaFAQ/pol.html Po
angielsku (in English): http://mareklug.freeshell.org/HalinaFAQ/
Spis treści:
------------
i. Teksty poezji: HalinaFAQ Readme: The Starting Point
I. Co i jak
Ib. DZIEŁA 1-2 -- od 1 lutego 2000. DRAFT2 -- ukonczony 18 wrzesnia 1999
II. Kontakty: wydawca Haliny Poświatowskiej jak i HalinaFAQ
III. Pytania/odpowiedzi stanowiące FAQ (FAQ: ang. Często Zadawane Pytania)
IV. Jak powiększyć lub skorygować HalinaFAQ.
I. Co i jak
------------
Istnieją 2 cykle moich przekładów:
(1) DRAFT2, jeszcze niekorektowany aczkolwiek kompletny przekład
_Wierszy Wybranych_ redakcji Jana Zycha, dokonany po ukończeniu
DRAFT1, który trwał 9 lat (przepraszam). Odnośnik URL do treści
DRAFT2, zawierający teksty angielskie i polskie, znajduje się
powyżej, pod:
i. Teksty poezji.
(2) DZIEŁA i & II, jest zamierzonym przekładem pozostałej poezji
Poświatowskiej, bilans tego co jest ekstra w _Dziełach_: Poezja 1,
Poezja 2_, Wydawnictwo Literackie: Kraków, 1997. Te tłumaczenia są
podawane na bieżąco, w grupie dyskusyjnej rec.arts.poems (w sieci
Usenet). Dokonane teksty angielskie, z polskimi oryginałami,
znajdują się powyżej, pod odnosnikiem URL:
i. Teksty poezji: HalinaFAQ Readme: The Starting Point.
Zachęcam Cię do zakupu Polskich źródeł. Zbiór stu tłumaczeń Mayi
Peretz został wydany przez Wydawnictwo Literackie w 1997 r. Nie
orientuję się w dalszych zamiarach Wydawnictwa lub Mayi Peretz co
do reszty wierszy.
Faza przekladu DZIELA 1-2:
Wiersze w Usenecie, przedstawione w grupie rec.arts.poems, mają
następujący wzór w temacie,
"Subject:"
"Halina Poswiatowska canon in translation. Dziela II 238"
Powyżej, "canon in translation" oznacza "całokształt poezji w
przekładzie". Pozostała treść oznacza tom Dzieł i pierwszą stronę
oryginału. Pełne stwierdzenie praw autorskich (Copyright) w formie
Copyright Identification Data, CDI, jest zawarte z każdym wierszem
wysłanym w obieg grupy Usenet rec.arts.poems, zgodnie z
obowiązujacym prawem amerykańskim z 2000 r., regulujacym cytaty
literackie, prace pro bono, materiały archiwalne i pedagogiczne
(pod rubryką "Fair Use", itp.).
Faza DRAFT2:
Te wiersze są zawarte w _Dziełach_, aczkolwiek tylko niektóre
znajdują się w tomiku stu tłumaczeń Mayi Peretz. Są opatrzone
numerem pierwszej strony u Jana Zycha (Wiersze Wybrane). Np.,
"p. 17" (z angielskiego "page 17", czyli "strona 17"), gdzie
"p. 17" oznacza: "strona 17 we _Wierszach Wybranych_ (Selected
Poems), redakcji Jana Zycha, Wydawnictwo Literackie: Kraków, 1975
(1989)". Wszystkie wiersze z tego zródła zostały już
przetłumaczone i są gotowe do korekty wydawniczej, toteż utrzymują
anotacje "DRAFT" (szkic, brudnopis). Adnotacja praw autorskich
(CID) zawsze była i nadal pozostaje załączana.
Faza DRAFT1 i indeks MarekTrans#:
W fazie DRAFT1 wiersze były tłumaczone w kolejności dowolnej.
Adnotacja MarekTrans#1 oznacza pierwszy przekład, itd. MarekTrans#
pozostały sprzężone z numerem strony u Zycha. Natomiast cykl
DRAFT2 już nie stosował numeracji MarekTrans#, ponieważ faza DRAFT2
została przeprowadzona zgodnie z kolejnościa utworów u Zycha.
Konsekwentnie, indeks MarekTrans# już przestał być stosowany.
Ib. DZIELA 1-2 -- od 1 lutego 2000. DRAFT2 -- ukonczony 18 wrzesnia 1999.
---------------------------------------------------------------------------
W całokształcie wierszy Haliny Poświatowskiej doliczyłem się 518
tytułów.
Zrodło: _Dzieła, Poezja 1 & Poezja 2_ (Works), pierwsze wydanie,
pierwszy skład, 1997 (First edition, first printing).
W tym, 324 stanowią _Wiersze Wybrane_ redakcji Jana Zycha (Selected
Poems, edited by Jan Zych). Jeden z wierszy we _Wierszach
Wybranych_ zostal omyłkowo złożony jako dwa utwory na stronach 378
i 379. Uwzględniając ten błąd, 195 wierszy z cyklu DZIELA 1-2
uzupełnia komplet tłumaczeń DRAFT1, wliczając w to przekłady
dokonane na polski poprzez samą Halinę Poświatowska.
Kolejność cyklu DZIEL 1-2 odzwierciedla uporządkowanie według
_Dzieł_.
Tłumaczenia są zapisane metodą "plaintext" w kodzie ASCII,
zawierając tekst polski także "plaintextem", tyle że z ogonkai,
kodem ISO Latin 2.
Tudzież pozostały one umieszczone w sieci pod odnosnikiem URL
HalinaFAQ. Każdy wiersz ukazuje się w osobnym pliku: translacja
angielska, a pod nią, polski oryginał. Wersje w obiegu Usenet
używają sufiksu "/" zamiast ogonków. Wersje Wierszy Wybranych
umieszczone w HalinaFAQ mają ogonki.
II. Wydawca Haliny Poświatowskiej i kontakt HalinaFAQ:
------------------------------------------------------
Wydawca autorki (Poświatowskiej): Wydawnictwo Literackie, Kraków
(Poland).
18 maja 1998 dowiedziałem się, żze Wydawnictwo Literackie wydało
tomik 100 wierszy Haliny, obujęzyczny, z przekładem angielskim, i 2
duże tomy zawierające całość (canon) poezji Haliny, _Dzieła_
(Works), tom (volume) 1 i 2; 3 - proza (prose), i 4 - listy
(letters). Posiadam wszyskie 5.
Załączam powyższaą informację i kontakt jako przysługę Czytelnikowi.
Z drugiej strony, pragnę niewprowadzać nikogo w błędne mniemanie,
że uzyskałem zgodę -- lub otrzymałem brak zgody! -- na ten projekt.
Celem mojego projektu jest tłumaczenie całości wierszy Haliny na
angielski, co jej się należy, i na pewno by ją ucieszyło, jeżeli
byłoby zrobione bardzo dobrze: na początek, moje tłumaczenie
_Wierszy Wybranych_ (redakcji Jana Zycha); poź/niej, po ukończeniu
tłumaczeń pozostałych wierszy z _Dzieł_ -- całą angielską wersję
_Dzieł 1 i 2 (Poezje)_.
Chodzi tu o poddanie tych przekładów ostremu strzelaniu czujnych
czytelników światowych zanim się z nich stworzy tom wierszy na
papierze, jeżeli takowy ma powstać w ogóle. Chodzi o cenne
sugestie oferowane przez tłumaczy i anglojęzycznych
czytelników-native'ów w sieci, zarówno czytających po polsku jak i
"amerykańsko-języcznych", w najszerszym tego słowa znaczeniu --
światowo, dostępnie, masowo, żeby ulepszyć i poprawić tłumaczenia
zanim zakrzepną w druku, a przy tym rozszerzyć grono miłośników
poezji Haliny Poświatowskiej i literatury polskiej.
Chodzi tu również o oddanie jak najwierniej precyzję Haliny
Poświatowskiej -- trudna rzecz --- w szerokim gronie sieci Usenet,
szczególnie środowiska rec.arts.poems, jak i wsród innych osób
zainteresowanych. Z tego wszystkiego ma wyjść czysty, dokładny,
porządnie opracowany przekład wszystkich wierszy Poświatowskiej na
teraźniejszy idiom amerykański. Uważam kwestię wydania tłumaczeń
ksiązkowo za osobną sprawę, raczej nie aą tak pilną, do omowienia
poź/niej, za zgodą zainteresowanych -- jeżeli w ogóle.
Tłuumacz/Utrzymywacz FAQ-u: Marek W. ługowski (Lugowski)
5445 N Sheridan 3003, Chicago IL 60640, USA
marek@enteract.com
Plik HalinaFAQ i moje tłumaczenia z oryginałami w sieci:
(English) http:///twice22.org/HalinaFAQ/
(po polsku) http:///twice22.org/HalinaFAQ/pol.html
Alternatywnie: http://mareklug.freeshell..org/HalinaFAQ/ (English)
http://mareklug.freeshell.org/HalinaFAQ/pol.html
(po polsku)
Wydawca moich tlumaczen: Nie istnieje.
Tłumaczenia istnieją w sieci,
nie jako towar, lecz jako archiwum.
III. Pytania FAQ:
-----------------
1. Kim była Halina Poświatowska?
Halina Poświatowska (Poswiatowska), z domu Myga, słynna polska
poetka, zmarła na chorobę serca w Warszawie, 11 pażdziernika 1967.
Urodziła się 9 maja 1935, w Częstochowie, i przetrwała tam
okupację. Żyła w Częstochowie, Warszawie, i Krakowie. Raczej
ciekawie na te czasy otrzymała wykształcenie pomaturalne w Smith
College, w stanie Massachusetts, w Stanach Zjednoczonych (znaczy,
uczęszczała do tzw. 4-letniego college'u, wywiązując się z
zaliczenia wszystich przedmiotów w skroconym trybie trzech lat!),
jako rezultat ciekawego i pokrzepiającego przebiegu spraw:
W 1958 r., zbyt chora na wyprawę samolotem, wyruszyąa na pokładzie
polskiego statku pasażerskiego, M/S Stefan Batory, pisząc wiersze i
prozę podczas podróży, płynąc na skomplikowaną i niepewną operację
jej wadliwego serca w Filadelfii, operacji której koszty zostały
pokryte przez przyjaciół w Polsce, Polonię amerykańską, i inne
osoby w Stanach Zjednoczonych.
Operacja powiodła się. Po szybkim powrocie do zdrowia, Halina
zaskoczyąa wszystkich, a wielu zmieszała, swoim upartym
postanowieniem pozostania studentką w amerykańskim college'u.
Zaczęła studia w Smith College, mimo tego, że nie pisała ani nie
mowiła po angielsku -- niedużo, w każdym razie. Halina ukonczyła
czteroletni stopień licencjacki (Bachelor of Arts) w ciągu tylko
trzech lat, w 1961 r.
Wtedy ponownie zaskoczyła znajomych, decydując się nie podejmować
studiów podyplomowych w Ameryce, pomimo uzyskania pełnego
stypendium na katedrze filozofii Uniwersytetu Stanforda. Zamiast
wyjechać do Kalifornii pod San Francisco, powróciła do Polski, do
Krakowa, wybierając niepewną przyszłość pod względem opieki
lekarskiej, i możliwości naukowych, wracając przecież do kraju
rządzonego przez dyktaturę komunistyczną, w uciązliwym cieniu
ZSRR-u. Lecz można było zrozumieć Halinę, poetkę prawie kompletnie
apolityczną (oprócz jednego wiersza o Wietnamie, a raczej, o
napalmowej agonii) -- ponieważ miała ważniejsze rzeczy na uwadze --
egzystencję, miłość -- wyłuskiwane precyzyjnym, niesentymentalnym,
oszczędnym idiomem wielkiego poety esencji wiedzenia, czucia.
Po powrocie, trochę podróżowała po Europie, odwiedzając przyjaciół
w Paryżu, na Bałkanach, i w innych krajach. Zaczęła studia
podyplomowe na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, gdzie
ukończyła magisterium w filozofii analitycznej. Przez ten cały
czas pisała wysoce klarowną i niepospolicie oryginalną poezję,
która nie została poprawnie doceniona jeszcze przez krytyków oprócz
Grażyny Borkowskiej w 2005 r. Była bardzo piękna i, przypuszczam,
bardzo kochana, mimo tego -- a może właśnie z tego powodu -- że
byąa niesamowicie niezależna, niekonformistyczna. Na przykład, w
Smith College dla dziewcząt, jej przyjciółmi były zazwyczaj
dziewczyny niemodne, niepopularne lub wykluczone, obce głównemu
nurtowi tubylczego środowiska -- studentki z odleglłch krajów,
ludzie bez zycia towarzyskiego "na miescie". A w Nowym Jorku
przesiadywała prawdopodobnie samotnymi godzinami w Metropolitan
Museum, przemieniając tak dużo z tego co upatrywała w prastarej
obróbce kamienia i metalu na swoje maleńkie, wyrafinowane, smukłe
słowa o ogromnej sile, wypytujące kwestie bytu co najmniejszym z
detali -- klarownym cieplem. Wczucie się w jej wiersze jest
uzyskaniem oświecenia -- na temat, jak przelewać samego siebie w
pisanie wyraziście, wybitnie, wiecznie.
Całe swoje życie, Halina Poświatowska musiała zmagać się z zabójczą
wrodzoną wadą serca, przez cały czas napotykając i buntowniczo
zmagając się z ostrym brakiem oddechu, bólem, i długimi pobytami na
łożu chorej. Mimo tego, często skakała przez schody nieomal
przyprowadzając się o atak serca. Często buntując się, w ogóle nie
miała tendencji samobójczych, więc nie ma na nią miejsca w
depresyjnym profilu uznanych (samobójczych) amerykańskich poetek
20. wieku, choćby z jej własnego podwórka (Smith College -- Sylwia
Plath; gdzie indziej w Massachussetts w ekskluzywnym colleg'u dla
dziewcząt: Wellesley College -- Anne Sexton).
Halina kochała życie; uporczywie zmagała się -- i fizycznie i
intelektualnie -- niepopadając w depresje, które łatwo mogłybyć
spowodowane jej wieloma nieszczęsciami. Przynajmniej, tak wynika z
jej wierszy i listów, i z tego co ci, którzy ją znali mówia o niej.
Wyszła za mąż za Adolfa Poświatowskiego, którego poznała w
sanatorium, śsmiertelnie chorego współpacjenta na serce,
który umarł ledwie dwa lata po tym, kiedy się poznali.
Językowo, była ponadczasowo odporna na ówczesną modę, oryginalna w
inwencji, lakoniczna w dykcji, nieromantyczna. Pisała bez
interpunkcji i prawie zupełnie małymi literami (lecz,
niedogmatycznie wyłącznie małymi jak E.E. Cummings), zgodnie z
powojenną polską wrażliwoscią poetycką. Jej dorobek wygląda dobrze
nawet w porównaniu z dorobkiem jej krajanów, wybitnych poetów jej
pokolenia. Nie dane jest nam doznać, jak doskonała/ poetką mogłaby
zostać, żyjźc kilka dekad dłużej, ale domiemuję, że nie jest
fantastycznym, ęe mogłaby zostać jeszcze jednym polskim nobelistą.
Jej wiersze na temat Izoldy są wsród najbardziej lakonicznych a
zarazem najbardziej wymownych wierszy literatury polskiej, a także
jej wiersze żałobne, jak i wiersze o elementach czerwieni i złota,
futrze pszczoły, paśmie słońca.
Halina Poświatowska umarła na skutek komplikacji po operacji serca
w Warszawie, 11 października 1967. Urodziła się 9 maja
1935.
2. Czy sś jakieś książki Poświatowskiej po angielsku?
Wydawnictwo Literackie wydało w 1997 r. tomik stu przekładów. Prawie
wszystkie to krotkie erotyki w dwujęzycznym wydaniu angielskim i
polskim, wybrane is przełożone przez Mayę Peretz pod tytułem
_właśnie kocham; Indeed I love_.
--reszta nadal po angielsku :( może raczył(a)byś na ochotnika? --
3. What is a good source of info on Halina? [redone in February 2002]
In Halina Poświatowska's own words, published posthumously in 1997,
are volumes 3 and 4 of _Dziela_ by Wydawnictwo Literackie, Krakow,
the original publishing house of Halina's. _Dziela_ (Works) volume
3 is prose, while volume 4 is her letters. As mentioned before,
the first two volumes collect her poetry which I hope to render in
English, all of it, on this website.
A new addition is a 2001 book by Grażyna Borkowska ("Nierozważna i
nieromantyczna, o Halinie Poświatowskiej"), a good scholarly literary
analysis, which also contains considerable biographical detail and
pictures of Halina, including one taken by author Jerzy Kosiński,
in New York City. Borkowska has a lot to say about Poświatowska's
take on Kosinski, but the best portions of the book are her detailed
considerations of Poświatowska's more intricate and abstract poems.
Two biography authors are Małgorzata Szułczyńska (_"nie popelnilam
zdrady", Rzecz o Halinie Poświatowskiej_) and Mariola Pryzwan (_"ja
mine, ty miniesz", O Halinie Poświatowskiej_). Of the two,
Szułczyńska's treatment is more in depth and cohesive, and contains
many photographs of Halina Poświatowska as a child with her
parents, as well as a photocopy of her birth certificate and
photocopies of her transcripts from Smith College. Pryzwan's is
more of a compendium of articles and letters, with several
photographs, including a piece in the Metropolitan that is said to
figure in one of Poświatowska's poems.
4. Jakie są najważniejsze cechy Haliny?
Life force. Next, she was a poet and an analytically minded
philosopher as well as a consummate reader of just about
everything. Importantly, she was a true traveller. Make no
mistake -- under the relatively tame (as viewed in the 21st century
USA) word choice of her poems, there lies a surfeit of experience
and a fineness of language very few actors ever get to deliver.
Her sensibilities were those of the compassionate international.
She transcended and thus obviated the schisms of feminism, secular
humanism, nationalism, modernism, postmodernism, and hip hop. :)
She was downhome and just-folks, and yet she could kick ass in
anthropology, history, literature, languages, and hardcore
philosophy of science. She held with those who came poor, and who
came from afar. She celebrated life. She was an avatar; I like to
think that this is why her stuff reads so well in English.
[Marek Lugowski, więkkszość przygotowana 19 stycznia 1998, Chicago;
ogonki i korekta, 17 sierpnia 2007 Chicago.]
IV. Jak skorygować i powiększyć HalinaFAQ:
------------------------------------------
Proszę nadsyłać pytania do Marka Ługowskiego (Lugowski)
do marek@enteract.com lub:
5445 Sheridan Road 3003
Chicago, IL 60640
USA
Uaktualnienie: 18 sierpnia 2007 01:04 CDT
Marek Lugowski's home page
--- Koniec pliku FAQ./End of FAQ file.